Tica, Slaven M. - Prvi autor
Bojovic, Nebojsa J. - Mentor
Duboka, Cedomir - Thessis Adv. Member/Član komisije
Filipovic, Snezana - Thessis Adv. Member/Član komisije

656.1

Monografska publ./Monography

Serbian/Srpski

[S. Tica]

2011

Beograd

IV, 209, G/G listova : graf. prikazi, tabele ; 30 cm + CD-ROM

Umnozeno za odbranu. - Univerzitet u Beogradu, Saobracajni fakultet, odbranjeno 10.06.2011. - Bibliografija: listovi A/G-G/G. - Rezime ; Summary.

Jos od drevnog antickog grada Mileta koji se cesto spominje kao jedan od prvih gradova koji su sistemski planirani, pa sve do danas, interakcija razvoja gradova i njegovih transportnih sistema, stvorila je neraskidivu medjusobnu povezanost njihovih funkcija koje su zahtevale sistemski pristup u posmatranju i izucavanju. Gradski transportni sistem sa svojim performansama, tehnologijom, kvalitetom, troskovima i uticajem na zivotnu sredinu, predstavlja jedan od bitnih faktora od uticaja na funkcionisanje, lokaciju, velicinu i strukturu savremenih gradova, njihovu ekonomiju i socijalne odnose. Strategije razvoja gradskih transportnih sistema, danas se ostvaruju kroz vodjenje politike koja kao osnov uzima princip realizacije mobilnosti stanovnika uz ograniceno koriscenje putnickih automobila. Ove politike se veoma cesto realizuju kroz razvoj i unapredjenje sistema javnog gradskog transporta putnika sa boljim performansama, razvojem novih metoda upravljanja, evolucijom i razvojem novih tehnologija, promenom vlasnicke strukture i koncepta finansiranja. Sistem javnog gradskog transporta putnika predstavlja jedan od najznacajnijih podsistema grada i ukupnog gradskog transportnog sistema, sa znacajnim i slozenim uticajem na strukturu, funkcionisanje i kvalitet zivota u gradovima. Danas sistemi javnog gradskog transporta putnika funkcionisu u slozenim uslovima u okruzenju (zavisnost prema visim sistemima-gradovima, slozeni trzisni uslovi), karakterisu ih razliciti tehnicko-tehnoloski i organizacioni podsistemi (vidovni podsistemi), heterogena vlasnicka struktura (javna-drzavna, privatna i mesovita), razliciti nivoi tehnicko-tehnoloske i organizacione razvijenosti. Poslednjih godina, sistemi javnog gradskog transporta putnika se menjaju i dolaze u fokus interesovanja u smislu novog pristupa optimizacije strukture, organizacije i upravljanja u skladu sa savremenim naucnim i strucnim dostignucima. Promene koje treba realizovati u strukturi, organizaciji i upravljanju sistemima javnog gradskog transporta putnika, potvrdduju znacaj koncepta kvaliteta zivota u gradovima kroz visi nivo kvaliteta usluga. Sistem javnog gradskog transporta putnika kao proizvodno, troskovno, ekonomsko i ekolosko podobniji deo gradskog transportnog sistema, predstavlja jedan od glavnih instrumenata politike odrzivog razvoja i kvaliteta zivota u gradovima. Sustinske promene stavova i misljenja pre svega svih stanovnika grada, a onda i ostalih interesnih grupa u sistemu javnog gradskog transporta putnika pokrenuli su aktivnosti usmerene ka promeni u pristupu upravljanju sistemom, koji danas zahteva strogo postovanje i primenu metoda i procedura sistemskih nauka i teorije upravljanja.%Savremen koncept upravljanja sistemom javnog gradskog transporta putnika podrazumeva konstantno prilagodjavanje promenama u okruzenju, promenama u karakteristikama putovanja, promenama u zahtevima kljucnih aktera i promenama u gradskom transportnom sistemu. Iz tih razloga neophodno je razvijati nove metode upravljanja sistemom javnog gradskog transporta putnika, sa ciljem da se u promenjenim uslovima u okruzenju u kojima funkcionisu, promenjenim zahtevima meta sistema, kao i promenama do kojih je doslo u samim sistemima i razvoja novih nauka i tehnologija, stvore uslovi za efektivno i efikasno funkcionisanje. Osnovni cilj istrazivanja u okviru ove doktorske disertacije je, razvoj nove metodologije za stratesko upravljanje slozenim sistemima javnog gradskog transporta putnika u izmenljivim zahtevima koji se postavljaju u okruzenju, sa jasnim usmerenjem na razvoj metodoloskih okvira za njihovo stratesko upravljanje u procesu evolucije, koji proisticu iz sistemske analize u skladu sa jasno profilisanim interesima svih zainteresovanih strana u sistemu javnog gradskog transporta putnika. Razvoj nove metode za stratesko upravljanje slozenim sistemima javnog gradskog transporta putnika je usmeren ka konceptu odrzive mobilnosti, odnosno nova metoda je koncipirana i razvijena tako da bude alat koji ce se koristiti u stvaranju optimalno odrzivog i prihvatljivog sistema javnog gradskog transporta putnika za razlicite interesne grupe i dati doprinos u ostvarenju odrzivog razvoja i kvaliteta zivota u gradskim anglomeracijama. U disertaciji je razvijena originalna metoda za stratesko upravljanje sistemom javnog gradskog transporta putnika koja predstavlja savremen pristup upravljanju slozenim organizaciono-tehnoloskim sistemima, koja omogucava kontinualan proces stalnog prilagodjavanja sistema promenljivom okruzenju, u kome okruzenje vrsi permanentan uticaj na sistem, a sa druge strane, u povratnoj vezi sistem vrsi uticaj na okruzenje u kom egzistira i kome se prilagodava. Metodologija je sacinjena u vise koraka i bazira se na realizaciji savremenih i realno raspolozivih strategija u skladu sa raspolozivim resursima sistema, odnosno na strategije koje imaju evolutivni karakter u cilju stvaranja uslova za postepene promene u sistemu bez skokovitih i naglih promena u razvoju sistema. U sistemski razradjenim metodoloskim koracima po prvi put su razvijeni modeli i metode sa ciljem egzaktne primene u istrazivanjima i analizi pojedinih aktivnosti u procesu strateskog upravljanja sistemom javnog gradskog transporta putnika. Rezultati i efekti primene pojedinih koraka metodologije su testirani u realnom sistemu transporta putnika u Beogradu, i prikazani su u okviru ovog naucnog rada.